PDO vs MySQLi Nên chọn cái nào

Chào mừng bạn đã quay trở lại với series PHP & MySQL tại TheGioiPHP.com! Trong bài học trước, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu cách kết nối PHP với MySQL bằng PDO. Có thể bạn sẽ thắc mắc: "Tôi nghe nói còn có MySQLi nữa, vậy tại sao chúng ta lại chọn PDO?".

Đây là một câu hỏi cực kỳ xác đáng. Cuộc tranh luận PDO vs MySQLi là một trong những chủ đề kinh điển trong cộng đồng PHP. Cả hai đều là những phương pháp hiện đại và an toàn để tương tác với cơ sở dữ liệu, thay thế hoàn toàn cho các hàm mysql_* cũ kỹ và đã bị khai tử. Tuy nhiên, chúng được thiết kế với những triết lý khác nhau và có những điểm mạnh, điểm yếu riêng.

Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng không chỉ giúp bạn trả lời câu hỏi nên chọn PDO hay MySQLi mà còn giúp bạn trở thành một lập trình viên có tư duy sâu sắc hơn về kiến trúc phần mềm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đặt cả hai lên bàn cân, so sánh chi tiết từ hiệu năng, bảo mật, đến tính linh hoạt để đưa ra kết luận cuối cùng.

Phần 1: Lịch sử ngắn gọn - Từ mysql_* đến PDO & MySQLi

Để hiểu tại sao chúng ta có hai lựa chọn, hãy quay ngược lại quá khứ một chút.

• Thời kỳ đầu: PHP cung cấp một bộ hàm mysql_* (như mysql_connect, mysql_query). Chúng rất dễ sử dụng nhưng lại tồn tại những lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng, đặc biệt là không hỗ trợ Prepared Statements, dẫn đến nguy cơ bị tấn công SQL Injection rất cao. Vì lý do này, chúng đã bị khai tử (deprecated) từ PHP 5.5 và loại bỏ hoàn toàn từ PHP 7.0.
• Sự ra đời của MySQLi và PDO: Để thay thế, PHP đã giới thiệu hai "người kế nhiệm" hiện đại hơn:
  • MySQLi (MySQL Improved): Ra mắt cùng PHP 5, là một phiên bản cải tiến, "sửa chữa" những thiếu sót của bộ hàm cũ.
  • PDO (PHP Data Objects): Cũng ra mắt cùng PHP 5, nhưng với một mục tiêu tham vọng hơn: tạo ra một giao diện nhất quán để làm việc với nhiều loại cơ sở dữ liệu khác nhau.

Phần 2: Giới thiệu từng "Đấu sĩ"

1. MySQLi là gì? "Người kế nhiệm trực tiếp"

MySQLi, viết tắt của MySQL Improved, là một phần mở rộng được thiết kế đặc biệt để làm việc với cơ sở dữ liệu MySQL. Nó là sự nâng cấp trực tiếp từ bộ hàm mysql_* cũ.

Những đặc điểm chính của MySQLi:

• Chỉ dành cho MySQL: Tên của nó đã nói lên tất cả. MySQLi chỉ có thể kết nối và làm việc với MySQL Server (và các nhánh tương thích như MariaDB, Percona).
• Hỗ trợ hai phong cách lập trình: Đây là một điểm độc đáo. MySQLi cung cấp cả API hướng thủ tục (procedural) giống với các hàm mysql_* cũ, và API hướng đối tượng (object-oriented).
• Hỗ trợ đầy đủ các tính năng mới: MySQLi hỗ trợ tất cả các tính năng mà các phiên bản MySQL mới cung cấp, như stored procedures, transactions,...

Ví dụ kết nối và truy vấn bằng MySQLi (hướng đối tượng):

<?php
$mysqli = new mysqli("localhost", "root", "", "thegioiphp_db");

// Kiểm tra kết nối
if ($mysqli->connect_errno) {
  echo "Kết nối MySQLi lỗi: " . $mysqli->connect_error;
  exit();
}

$sql = "SELECT id, fullname FROM users";
$result = $mysqli->query($sql);

while($row = $result->fetch_assoc()) {
    echo "ID: " . $row['id'] . " - Tên: " . $row['fullname'] . "<br>";
}

$mysqli->close();
?>

2. PDO là gì? "Nhà ngoại giao đa tài"

PDO, viết tắt của PHP Data Objects, không phải là một thư viện để làm việc với một cơ sở dữ liệu cụ thể. Thay vào đó, nó là một lớp trừu tượng hóa (abstraction layer).

chèn hình

(Mô tả hình: Sơ đồ PDO hoạt động như một tầng trung gian, code PHP chỉ cần "nói chuyện" với PDO, còn PDO sẽ tự "phiên dịch" để nói chuyện với MySQL, PostgreSQL, SQLite,...)

Hãy tưởng tượng PDO như một nhà ngoại giao có thể nói được 12 thứ tiếng. Bạn chỉ cần nói yêu cầu của mình bằng "tiếng PHP", nhà ngoại giao PDO sẽ tự động dịch yêu cầu đó sang "tiếng MySQL", "tiếng PostgreSQL" hay bất kỳ ngôn ngữ nào mà cơ sở dữ liệu đích sử dụng.

Những đặc điểm chính của PDO:

• Hỗ trợ đa cơ sở dữ liệu: Đây là ưu điểm lớn nhất. PDO có thể làm việc với MySQL, PostgreSQL, SQLite, Microsoft SQL Server, Oracle và nhiều hệ quản trị CSDL khác.
• API nhất quán: Chỉ cung cấp API theo phong cách hướng đối tượng (Object-Oriented).
• Tập trung vào tính tương thích: Cung cấp một bộ hàm chung hoạt động trên nhiều CSDL khác nhau.

Ví dụ kết nối và truy vấn bằng PDO (để so sánh):

<?php
$host = 'localhost';
$dbname = 'thegioiphp_db';
$username = 'root';
$password = '';

try {
    $pdo = new PDO("mysql:host=$host;dbname=$dbname", $username, $password);
    
    $sql = "SELECT id, fullname FROM users";
    $stmt = $pdo->query($sql);

    while ($row = $stmt->fetch()) {
        echo "ID: " . $row['id'] . " - Tên: " . $row['fullname'] . "<br>";
    }

} catch (PDOException $e) {
    die("Lỗi kết nối: " . $e->getMessage());
}
?>

Phần 3: PDO vs MySQLi - So sánh chi tiết từng khía cạnh

Bây giờ, hãy đặt cả hai lên bàn cân để xem sự khác nhau giữa PDO và MySQLi là gì.

1. Hỗ trợ Cơ sở dữ liệu: PDO chiến thắng tuyệt đối

Đây là điểm khác biệt lớn nhất và là lý do chính khiến nhiều người chọn PDO. Nếu bạn viết ứng dụng bằng MySQLi, code của bạn sẽ bị "trói chặt" vào MySQL. Nếu sau này khách hàng yêu cầu chuyển sang PostgreSQL, bạn sẽ phải viết lại toàn bộ phần code tương tác với CSDL.

Với PDO, bạn chỉ cần thay đổi chuỗi DSN kết nối.

// DSN cho MySQL
$dsn = "mysql:host=localhost;dbname=testdb";

// DSN cho PostgreSQL
$dsn = "pgsql:host=localhost;dbname=testdb";

Sự linh hoạt này cực kỳ quý giá trong các dự án dài hạn và có khả năng mở rộng.

2. API: MySQLi linh hoạt hơn cho người cũ, PDO nhất quán hơn

MySQLi cung cấp hai cách viết:

• Procedural: mysqli_connect(), mysqli_query(),... Trông rất giống bộ hàm mysql_* cũ, giúp các lập trình viên cũ dễ dàng chuyển đổi.
• Object-Oriented: $mysqli->query(), $mysqli->prepare(),...

PDO chỉ cung cấp một cách duy nhất là hướng đối tượng. Điều này tạo ra sự nhất quán và tuân thủ các chuẩn lập trình hiện đại.

3. Prepared Statements: PDO tiện lợi hơn với Named Parameters

Cả hai đều hỗ trợ Prepared Statements để chống SQL Injection, nhưng cách thực hiện hơi khác nhau.

MySQLi chỉ dùng ? (Positional Parameters):

$stmt = $mysqli->prepare("INSERT INTO users (fullname, email) VALUES (?, ?)");
$stmt->bind_param("ss", $fullname, $email); // "ss" nghĩa là cả hai đều là string
$stmt->execute();

Bạn phải nhớ đúng thứ tự của các biến.

PDO hỗ trợ cả ? và :name (Named Parameters):

$stmt = $pdo->prepare("INSERT INTO users (fullname, email) VALUES (:fullname, :email)");
$stmt->execute([
    ':fullname' => $fullname,
    ':email' => $email
]);

Tại sao Named Parameters lại tốt hơn?

• Dễ đọc, dễ hiểu: Bạn biết chính xác giá trị nào tương ứng với cột nào.
• Không phụ thuộc thứ tự: Bạn có thể truyền mảng đối số theo thứ tự bất kỳ.
• Dễ dàng tái sử dụng: Bạn có thể dùng lại cùng một placeholder ở nhiều nơi trong câu lệnh SQL.

Đây là một ưu điểm lớn về mặt "công thái học" lập trình của PDO.

4. Xử lý lỗi: PDO hiện đại và mạnh mẽ hơn

Mặc định, MySQLi sẽ chỉ hiển thị một cảnh báo (Warning) khi có lỗi SQL, và code vẫn tiếp tục chạy. Điều này có thể che giấu các lỗi tiềm ẩn và gây ra hành vi không mong muốn.

PDO, với thiết lập PDO::ERRMODE_EXCEPTION, sẽ ném ra một ngoại lệ (Exception) khi có lỗi. Điều này cho phép bạn sử dụng khối try...catch để bắt và xử lý lỗi một cách triệt để, giúp ứng dụng của bạn ổn định và dễ gỡ lỗi hơn.

5. Hiệu năng: Sự khác biệt không đáng kể

Đây là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Một số bài kiểm tra (benchmark) cho thấy MySQLi có thể nhanh hơn PDO một chút không đáng kể trong các truy vấn đơn giản, vì nó không phải đi qua một lớp trừu tượng.

Tuy nhiên, trong một ứng dụng thực tế, thời gian thực thi một truy vấn SQL chiếm đến 99% tổng thời gian. Sự chênh lệch vài micro giây của bản thân extension là hoàn toàn không đáng để cân nhắc. Tốc độ ứng dụng của bạn phụ thuộc vào việc bạn viết câu lệnh SQL có tốt không, có đánh index cho bảng không, chứ không phải do bạn chọn PDO hay MySQLi.

Phần 4: Vậy, PDO vs MySQLi: Nên chọn cái nào?

Sau khi đã phân tích chi tiết, câu trả lời đã trở nên khá rõ ràng.

Bạn nên chọn PDO nếu:

• ✅ Bạn đang bắt đầu một dự án mới.
• ✅ Bạn muốn viết code linh hoạt, sẵn sàng cho việc thay đổi CSDL trong tương lai.
• ✅ Bạn yêu thích cú pháp rõ ràng, mạch lạc của Named Parameters.
• ✅ Bạn muốn tuân thủ theo các tiêu chuẩn lập trình hiện đại và hướng đối tượng.
• ✅ Bạn có định hướng học và làm việc với các framework như Laravel, Symfony.

Bạn có thể cân nhắc dùng MySQLi nếu:

• ⚠️ Bạn đang bảo trì một dự án cũ đang sử dụng MySQLi.
• ⚠️ Bạn chắc chắn 100% rằng dự án của bạn sẽ chỉ và mãi mãi sử dụng MySQL.
• ⚠️ Bạn cần sử dụng một tính năng rất đặc thù của MySQL mà PDO có thể chưa hỗ trợ đầy đủ.
• ⚠️ Bạn quen thuộc với phong cách lập trình thủ tục và muốn chuyển đổi từ mysql_* một cách nhanh nhất.

Kết luận của TheGioiPHP.com: Đối với tất cả các dự án mới trong năm 2025 và xa hơn, hãy luôn ưu tiên sử dụng PDO. Đây là lựa chọn của tương lai, giúp bạn trở thành một lập trình viên giỏi hơn, viết ra những ứng dụng mạnh mẽ và dễ bảo trì hơn.

Kết luận cuối cùng

Cuộc tranh luận PDO vs MySQLi không phải là về việc cái nào "tốt hơn" một cách tuyệt đối, mà là cái nào phù hợp hơn với triết lý lập trình hiện đại và các yêu cầu của dự án trong dài hạn. Với sự linh hoạt vượt trội, API nhất quán và các tính năng tiện lợi như Named Parameters, PDO đã chứng tỏ mình là lựa셔 chọn ưu việt.

Việc bạn dành thời gian để tìm hiểu sự khác biệt này cho thấy bạn thực sự quan tâm đến chất lượng code của mình. Đó là một tư duy tuyệt vời!

Bây giờ khi đã có lựa chọn đúng đắn, hãy cùng bắt tay vào xây dựng các chức năng quản lý dữ liệu thực tế trong bài học tiếp theo.